این مربا که در تبریز ملقب به "قره قیسی مورابّاسی" می باشد، یکی از پرطرفدارترین مرباها، بخصوص سر سفره افطاری ماه رمضان می باشد، که اغلب داخل آن گردو می گذارند و زینت بخش سفره های افطاری می باشد. گرچه مربای قیسی زرد خیلی خوشرنگ تر از این نوع قیسی می باشد ولی خوب قیسی سیاه، گران تر و به قول قدیمی ها اعیانی تر است.
دقیقاً نمیدانم این قیسی سیاه چیست، آیا نوعی زردآلوی خاص است و یا به طور خاصی خشک میشود که رنگش قهوه ای تیره میشود. به هر حال هسته و بافتش دقیقاً شبیه قیسی زرد است. ولی از لحاظ مزه خیلی خوشمزه تر از قیسی زرد است.
این نوع قیسی برخلاف قیسی زرد رنگ، حین خرید دارای هسته می باشد. این مربا با هسته تهیه می شود و هسته آن را اغلب حین سرو از قیسی جدا می کنند.
اگر بخواهیم داخل آن گردو بگذاریم، بایستی بعد از پختن و خنک شدن مربا، برشی در آن ایجاد کنیم و هسته را به آرامی درآوریم. ضمناً بایستی دقت کنیم که گاهی هسته های آن شکسته می باشد، لذا خوب وارسی کنیم که خدایی نکرده تکه هسته ای داخل آن باقی نماند. سپس نصف مغز گردو را داخل آن قرار می دهیم و دو لبه را به آرامی روی مغز گردو فشار دهیم.
این نوع قیسی از آجیل فروشی ها خریداری میشود و چون خیلی حالت خیس دارد و شیرین است و اغلب نگهدارنده ای ندارد، در فصول گرما احتمال ترش شدنش در بیرون از یخچال بسیار زیاد است و باید حین خریدش خیلی دقت کرد و خوب بویش کرد و سپس خریداری نمود. در صورت امکان بایستی بلافاصله مربایش را تهیه کرد و یا تا زمان تهیه حتماً در یخچال نگهداری کرد.
چرا مربای قیسی سیاه محبوب است؟
1- در تمامی سال، امکان دسترسی به قیسی و تهیه این مربا وجود دارد.
2- بسیار مفید است.
3- بسیار خوشمزه است و حتی خیلی خوشمزه تر از قیسی زرد می باشد.
4- تهیه آن بسیار آسان است و مراحل خاصی ندارد.
5- چه با نان و کره به عنوان صبحانه و چه همراه با گردو به عنوان دسر بسیار دلچسب است.
مواد لازم:
قیسی سیاه: یک کیلو
شکر: یک کیلو
آب: 4 لیوان معروف به لیوان اندونزی (این لیوان 175 میلی لیتری است، جمعاً 700 میلی لیتر)
جوهر لیمو: نوک قاشق چایخوری
پیش از تهیه:
1- بهتر است از قیسی های سیاه مرغوب، نرم و درشت استفاده گردد.
2- قیسی های سیاه مصرفی اگر خشک است بهتر است با مقداری آب ولرم (ولرم رو به خنک) خیس کنید تا نرم شود و کمی پف کند.
طرز تهیه:
1- قیسی های سیاه را می شوئیم. در آبکش میریزیم تا آبش کاملاً برود.
2- شکر و آب را روی حرارت قرار می دهیم تا بجوشد و کمی غلیظ شود.
3- بعد جوهر لیمو را می افزائیم، اجازه می دهیم کف کند و 5 دقیقه ای بجوشد و خوب قوام بیاید.
4- بعد قیسی های سیاه را داخل آن میریزیم.
5- قیسی های سیاه داخل شیره بجوشد و بپزد. قیسی ها با جوشیدن درون شیره خوشرنگ تر و تپل تر خواهند شد. البته اگر خیلی زیاد هم با شیره بجوشد خواه ناخواه خشک تر و سفت تر خواهد شد.
6- سپس حرارت را خاموش می کنیم. اجازه می دهیم مربا داخل قابلمه خوب خنک شود. می توانیم در قابلمه را دمکنی بگذاریم. اگر شیره مربا بعد از خنک شدن غلیظ بود که هیچ. اگر رقیق بود با کمک کفگیر سوراخدار قیسی های سیاه را از آن خارج کرده و شیره را مجدداً می جوشانیم تا غلیظ شود و در انتها قیسی ها را به آن می افزائیم. سپس حرارت را خاموش کرده اجازه می دهیم کاملاً خنک شود و سپس در ظرف میریزیم و درش را خوب می بندیم.
7- نوش جان.
نکات:
1- این مربا چه با نان و کره به عنوان صبحانه و چه همراه با نصف مغز گردو به عنوان دسر بعد از غذا استفاده می گردد.
2- برخی به این مربا وانیل، دارچین، دانه هل و ... نیز می افزایند. ولی به نظر من طعم و عطر خود قیسی سیاه محشر است و نیازی به هیچ افزودنی ندارد. ما که هیچ چیزی به آن نمی افزائیم.
3- این نوع قیسی برخلاف قیسی زرد رنگ، حین خرید دارای هسته می باشد. مربا با هسته تهیه می شود و هسته آن اغلب حین سرو از مربا جدا می شود.
4- اگر بخواهیم داخل آن گردو بگذاریم، بایستی بعد از پختن و خنک شدن مربا، برشی در آن ایجاد کنیم و هسته را به آرامی درآوریم. ضمناً بایستی دقت کنیم که گاهی هسته های آن شکسته می باشد، لذا خوب وارسی کنیم که خدایی نکرده تکه هسته ای داخل آن باقی نماند. سپس نصف مغز گردو را داخل آن قرار می دهیم و دو لبه را به آرامی روی مغز گردو فشار دهیم.
5- این نوع قیسی از آجیل فروشی ها خریداری میشود و چون خیلی حالت خیس دارد و شیرین است و اغلب نگهدارنده ای ندارد، در فصول گرما احتمال ترش شدنش در بیرون از یخچال بسیار زیاد است و باید حین خریدش خیلی دقت کرد و خوب بویش کرد و سپس خریداری نمود. در صورت امکان بایستی بلافاصله مربایش را تهیه کرد و یا تا زمان تهیه حتماً در یخچال نگهداری کرد.
6- این مربا بعد از پخت نبایستی در گرما باقی بماند.